سرطان روده یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌های دستگاه گوارش است که عمدتاً روده بزرگ و راست‌روده را درگیر می‌کند. این بیماری اغلب به آرامی و طی سال‌ها از پولیپ‌های خوش‌خیم روده‌ای رشد می‌کند. درمان سرطان روده بسته به مرحله بیماری، محل تومور، نوع سلولی و وضعیت کلی بیمار متفاوت است. روش‌های درمانی شامل جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و درمان‌های هدفمند می‌شوند که هرکدام نقش خاصی در کنترل بیماری دارند. امروزه، پیشرفت‌های پزشکی و استفاده از تکنیک‌های نوین مانند ایمونوتراپی و درمان‌های شخصی‌سازی‌شده، امیدهای تازه‌ای را برای بیماران مبتلا به سرطان روده به ارمغان آورده‌اند. در این مقاله، روش‌های مختلف درمانی سرطان روده، مزایا و محدودیت‌های هر روش، و چگونگی انتخاب بهترین راهکار درمانی متناسب با شرایط بیمار بررسی خواهد شد.
بیشتر بخوانید: بهترین متخصص درمان سرطان
انواع روش‌های درمان سرطان روده
درمان سرطان روده بسته به مرحله بیماری، محل تومور، نوع سلولی و شرایط عمومی بیمار متفاوت است. پزشکان معمولاً یک یا ترکیبی از روش‌های درمانی زیر را برای کنترل و درمان بیماری به کار می‌گیرند:
جراحی سرطان روده
جراحی لاپاروسکوپیک یا باز: جراحی یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمان سرطان روده است که برای برداشتن تومور و بخش آسیب‌دیده روده انجام می‌شود. بسته به محل و وسعت تومور، روش‌های جراحی مختلفی وجود دارد:
برداشتن پولیپ (پولیپکتومی): در مراحل اولیه، اگر سرطان محدود به یک پولیپ باشد، می‌توان آن را طی کولونوسکوپی خارج کرد.
برداشتن بخش سرطانی روده (کولکتومی یا همی‌کولکتومی): اگر سرطان پیشرفته‌تر باشد، بخشی از روده همراه با غدد لنفاوی مجاور برداشته می‌شود.
جراحی استومی: در برخی موارد، ممکن است پزشک نیاز به ایجاد یک خروجی مصنوعی (کولوستومی یا ایلئوستومی) برای دفع مواد زائد از بدن داشته باشد.
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی شامل استفاده از داروهای ضد سرطان برای از بین بردن سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از رشد آن‌ها است. این روش به‌ویژه در مراحل پیشرفته سرطان و پس از جراحی برای کاهش خطر بازگشت بیماری کاربرد دارد.شیمی‌درمانی معمولاً به‌صورت وریدی یا خوراکی انجام شده و ممکن است همراه با دیگر درمان‌ها، مانند پرتودرمانی یا جراحی، استفاده شود.
پرتودرمانی
پرتودرمانی یا رادیوتراپی از اشعه‌های پرانرژی برای تخریب سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند و بیشتر در درمان سرطان راست‌روده (رکتوم) کاربرد دارد.
قبل از جراحی: برای کوچک کردن تومور و افزایش شانس جراحی موفق.
بعد از جراحی: برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده.
کنترل درد و علائم سرطان پیشرفته: در موارد متاستاز.
تارگت تراپی یا درمان هدفمند
این روش درمانی بر اساس شناسایی مولکول‌های خاص در سلول‌های سرطانی طراحی شده و برخلاف شیمی‌درمانی که تمام سلول‌های سریع‌الرشد را هدف قرار می‌دهد، تنها بر روی سلول‌های سرطانی اثر می‌گذارد.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی با تحریک سیستم ایمنی بدن، سلول‌های سرطانی را شناسایی و نابود می‌کند. این روش در بیمارانی که سرطان آن‌ها دارای ویژگی‌هایی مانند ناپایداری ماهواره‌ای بالا (MSI-H) یا کمبود ترمیم عدم تطابق (dMMR) باشد، مؤثرتر است.
درمان ترکیبی
در بسیاری از موارد، پزشکان از ترکیبی از روش‌های درمانی برای افزایش شانس بهبودی بیمار استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال:
جراحی + شیمی‌درمانی: در سرطان روده بزرگ برای کاهش خطر عود بیماری.
پرتودرمانی + جراحی + شیمی‌درمانی: در سرطان راست‌روده برای کاهش اندازه تومور قبل از جراحی و از بین بردن سلول‌های باقی‌مانده پس از جراحی.
ایمونوتراپی + شیمی‌درمانی: در موارد خاصی از سرطان متاستاتیک.
چه زمانی باید درمان سرطان روده را آغاز کرد؟
درمان سرطان روده باید در سریع‌ترین زمان ممکن پس از تشخیص آغاز شود، اما انتخاب زمان دقیق آن بستگی به عوامل مختلفی دارد. تشخیص زودهنگام این بیماری می‌تواند تأثیر زیادی بر موفقیت درمان داشته باشد، زیرا در مراحل اولیه، گزینه‌های درمانی کمتر تهاجمی و اثربخشی آن‌ها بیشتر است.
مرحله سرطان: اگر سرطان در مراحل اولیه باشد، ممکن است پزشک ابتدا یک برنامه دقیق برای جراحی و درمان‌های تکمیلی (مانند شیمی‌درمانی) تنظیم کند. در مراحل پیشرفته، درمان باید سریع‌تر و با رویکردی تهاجمی‌تر انجام شود.
وضعیت جسمانی بیمار: گاهی بیماران نیاز به تقویت بدن یا درمان مشکلات زمینه‌ای (مانند سوءتغذیه یا عفونت) قبل از شروع درمان دارند.
بررسی‌های تشخیصی تکمیلی: آزمایش‌های بیشتر مانند تصویربرداری CT/MRI، کولونوسکوپی و بررسی مارکرهای توموری ممکن است قبل از آغاز درمان ضروری باشد تا بهترین روش انتخاب شود.
نیاز به مشورت تخصصی: در برخی موارد، تیمی از متخصصان (جراح، انکولوژیست، متخصص پرتودرمانی) باید برنامه درمانی را تنظیم کنند، که ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد.
سوالات متداول درباره درمان سرطان روده
بله، سرطان روده در صورت تشخیص زودهنگام و دریافت درمان مناسب، قابل درمان است. در مراحل اولیه، جراحی همراه با شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی می‌تواند منجر به بهبودی کامل شود. در مراحل پیشرفته، درمان‌های ترکیبی می‌توانند بیماری را کنترل کرده و طول عمر بیمار را افزایش دهند.
بهترین روش درمان به مرحله بیماری، محل تومور و وضعیت سلامت بیمار بستگی دارد. معمولاً ترکیبی از جراحی، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در موارد خاص، درمان‌های هدفمند و ایمونوتراپی نیز کاربرد دارند.
جراحی و برخی روش‌های درمانی مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی ممکن است با عوارضی مانند درد، ضعف و مشکلات گوارشی همراه باشند، اما داروهای تسکین‌دهنده و مراقبت‌های حمایتی به کاهش این عوارض کمک می‌کنند.
خیر، شیمی‌درمانی معمولاً در مراحل پیشرفته یا برای کاهش خطر عود سرطان پس از جراحی استفاده می‌شود. در برخی موارد، اگر سرطان در مرحله اولیه باشد، ممکن است فقط جراحی کافی باشد.
مدت درمان بسته به مرحله بیماری و روش‌های درمانی انتخابی متفاوت است.
جراحی: چند ساعت تا یک روز بستری در بیمارستان
شیمی‌درمانی: معمولاً ۴ تا ۶ ماه (دوره‌های چند هفته‌ای)
پرتودرمانی: ۵ تا 6 هفته، به‌صورت جلسات روزانه
ایمونوتراپی: بستگی به پاسخ بیمار دارد و ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه یابد.
بله، احتمال بازگشت (عود) سرطان روده وجود دارد، به‌ویژه اگر بیماری در مراحل پیشرفته باشد. به همین دلیل، پیگیری‌های منظم پزشکی و تغییر سبک زندگی برای کاهش خطر عود ضروری است.
بله، رژیم غذایی سالم و متعادل نقش مهمی در بهبود وضعیت بیمار دارد. مصرف غذاهای غنی از فیبر، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها و پرهیز از غذاهای فرآوری‌شده و پرچرب توصیه می‌شود.
ممکن است برخی از عوارض درمان، مانند خستگی، تغییر در عملکرد روده و کاهش اشتها، بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارند. اما با مدیریت صحیح، پیروی از توصیه‌های پزشکی و مراقبت‌های حمایتی، بسیاری از بیماران می‌توانند زندگی با کیفیتی را ادامه دهند.
نتیجه‌گیری
شروع درمان سرطان روده باید پس از تشخیص قطعی و بررسی‌های لازم، در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام شود. در مراحل اولیه، چند هفته تاخیر ممکن است تاثیر زیادی نداشته باشد، اما در مراحل پیشرفته، حتی چند روز هم اهمیت دارد. مراجعه زودهنگام به پزشک، انجام غربالگری‌های منظم و شروع سریع درمان می‌تواند تأثیر بسزایی در موفقیت درمان و افزایش طول عمر بیمار داشته باشد.
