سرطان ریه تا چه اندازه خطرناک است؟

سرطان ریه جزو یکی از سرطان‌های شایع و خطرناک است. این بیماری به دلیل رشد کنترل نشده و غیر طبیعی سلول‌ها در ریه ایجاد می‌شود. سرطان ریه شامل دو نوع سرطان ریه غیرسلولی و سرطان ریه سلولی کوچک است. این بیماری، یک چالش خطرناک است که می‌توان با آگاهی و اقدامات پیشگیرانه ریسک ابتلا به آن را کاهش داد و اقدام به موقع برای درمان آن داشت. برای مطالعه بیشتر در زمینه علل بروز این سرطان ، علائم و درمان آن تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

سرطان ریه چیست؟

سرطان امروزه یکی از شایع‌ترین و خطرناک‌ترین بیماری‌هایی است که افراد به آن مبتلا می‌شوند. سرطان ریه یا همان lung cancer نیز در این دسته از بیماری‌ها قرار دارد. در این حالت سلول‌های موجود در بافت ریه‌ها شروع به رشد غیرطبیعی و غیرقابل کنترل می‌کند. ریه‌ها جزو یکی از مهم‌ترین اعضای بدن بوده و وظیفه تنفس و تبادل گاز اکسیژن و دی‌اکسیدکربن را دارند. به دنبال رشد بی‌رویه سلول‌ها در بافت ریه، در نهایت تنفس فرد دچار مشکل می‌شود. این بیماری صرفاً به ریه‌ها محدود نمی‌شود، بلکه می‌تواند به مرور زمان به ناحیه‌های مجاور نیز گسترش پیدا کند. از همین رو می‌توان بیان کرد که سرطان ریه یک بیماری جدی بوده که نیاز به تشخیص و درمان سریع هنگامی دارد.

علت سرطان ریه

سرطان ریه به دلیل تکثیر بیش از حد سلول‌ها در بافت ریه ایجاد می‌شود. تکثیر و رشد غیرقابل کنترل سلول‌ها می‌تواند به دلیل تغییرات ژنتیکی باشد و می‌تواند به دلایل مختلفی بروز پیدا کند. از جمله این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سیگار کشیدن و مصرف دخانیات

یکی از مهمترین علل ابتلا به سرطان ریه، مصرف سیگار و دخانیات است. مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو می‌تواند باعث آسیب رسیدن به سلول‌های ریه و در نهایت تکثیر غیر قابل کنترلی آنها باشد. در نتیجه می‌توان گفت  احتمال ابتلا به این بیماری در افرادی که برای مدت طولانی و به تعداد بیشتری سیگار می‌کشند بیشتر است. همچنین لازم به ذکر است که این خطر فقط برای افراد سیگاری نبوده و افرادی که در معرض دود سیگار هستند نیز از آسیب آن در امان نیستند.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و سموم

ممکن است افراد در طول روز در محیط کاری در معرض برخی مواد شیمیایی و سموم قرار بگیرند. این سموم می‌تواند احتمال مبتلا شدن به سرطان ریه را افزایش دهد. این مواد شیمیایی عبارتند از:

آزبست:  آزبست یا پنبه کوهی یا پنبه نسوز  که به عنوان عایق نسوز در ساختمان‌ها استفاده می‌شود، بلور‌هایی شبیه به مو در سنگ‌ها وجود دارند. استنشاق الیاف آزبست می‌تواند باعث آسیب رسیدن به ریه‌ها و ملتهب شدن آنها شود. طبق تحقیقات انجام شده ثابت شده است که استنشاق آزبست و استفاده از سیگار می‌تواند خطرناک‌ترین ترکیب برای ریه باشد.

دود اگزوز: یکی از علل سرطان ریه قرار گرفتن در معرض دود اگزوز موتور دیزلی است.

سیلیس: سیلیس در برخی صنایع از جمله شیشه سازی و آجرسازی وجود دارد. وجود این سیلیس منجر به بیماری سیلیکوز و در نهایت ایجاد سرطان ریه می‌شود.

گاز رادون: رادون گازی نامرئی و بی‌بو است که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد.

سابقه خانوادگی و ژنتیک

داشتن استعداد ژنتیک ابتلا به سرطان ریه و سابقه ابتلا به سرطان ریه در یکی از اعضای خانواده می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را در شما افزایش دهد. از این رو توصیه می‌شود این افراد پرهیز بیشتری از مصرف سیگار و عوامل سرطان‌زا داشته باشند.

 عوامل محیطی و آلودگی هوا

قرار گرفتن در معرض ذرات معلق و آلودگی هوا نیز می‌تواند منجر به ایجاد سرطان ریه شود.

 سابقه بیماری ریه

افرادی که به بیماری‌های ریوی مانند COPD مبتلا هستند، نسبت به دیگر افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.

علائم سرطان ریه

علائم سرطان ریه بسته به شدت گسترش بیماری و مراحل مختلف آن می‌تواند متفاوت باشد. در حالت کلی علائم این سرطان در مرحله‌ای که بیماری در مرحله پیشرفته قرار یافته است مشخص می‌شود. سرطان ریه طیف وسیعی از نشانه‌ها و علائم را به همراه دارد. در حالت عمومی سرطان ریه با نشانه‌هایی از جمله ضعف، خستگی، کاهش اشتها و وزن و مشکلاتی از جمله افسردگی همراه است. با گذشت زمان و پیشرفته‌تر شدن بیماری این علائم بیشتر می‌شود. این علائم شامل تنگی نفس، سرفه مداوم، خلط خونی، درد قفسه سینه یا ناراحتی در این ناحیه به خصوص در زمان تنفس و یا سرفه کردن و صدای خس خس است. همچنین در صورت بدخیم شدن این بیماری علائم آن نیز شدید‌تر می‌شود.

مشکل در بلع، سرفه خونی و خلط حاوی خون، تنگی نفس شدید به ویژه درفعالیت‌های روزمره، کاهش شدید وزن که به طور ناگهانی و بدون دلیل است و سرفه‌های مداوم  که بهبود نیافته و به مرور زمان بدتر می‌شود جزو این دسته از علائم هستند.

لازم به ذکر است در صورتی که اگر شما و یا اطرافیان شما چنین نشانه‌هایی را تجربه می‌کنید، توصیه می‌شود هرچه زودتر برای ارزیابی دقیق تر از شرایط خود به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و اقدام به مداوای زودهنگام می‌تواند شانس موفقیت درمان و کاهش عوارض جدی را افزایش دهد.

انواع سرطان ریه

این نوع سرطان به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: سرطان ریه سلول کوچک (SCLC) و سرطان ریه غیر سلول کوچک (NSCLC). هر کدام از این انواع ویژگی‌های خاص خود را دارند و درمان‌های متفاوتی برای آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. در ادامه، انواع اصلی و زیرمجموعه‌های آن را تشریح خواهیم کرد:

سرطان ریه سلول کوچک (Small Cell Lung Cancer – SCLC)

این نوع سرطان حدود 10 تا 15 درصد از موارد سرطان ریه را تشکیل می‌دهد و رشد سریع‌تر و مهاجم‌تری دارد. و معمولاً با سیگار کشیدن مرتبط است و اغلب در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود. رشد سریع و گسترش زودهنگام به سایر اندام‌ها از ویژگی های آن است و حساسیت اولیه بالا به شیمی‌درمانی و پرتودرمانی دارد.

سرطان ریه غیر سلول کوچک (Non-Small Cell Lung Cancer – NSCLC)

این نوع شایع‌ترین نوع سرطان ریه است و حدود 85 تا 90 درصد از موارد را شامل می‌شود. NSCLC به سه زیرگروه اصلی تقسیم می‌شود:

آدنوکارسینوما: شایع‌ترین نوع سرطان ریه در افراد غیرسیگاری این نوع است. معمولاً از سلول‌های تولیدکننده موکوس در ریه شروع می‌شود و بیشتر در لبه‌های خارجی ریه یافت می‌شود.

کارسینوم سلول سنگفرشی : اغلب در افراد سیگاری رخ می‌دهد و معمولاً در نواحی مرکزی ریه و مجاری تنفسی بزرگ شروع می‌شود.

سرطان سلول بزرگ: این نوع سرطان ریه سریع رشد می کند و در تمام بخش های ریه می تواند ایجاد شود. نسبت به نوع های دیگر کمتر شایع است و ویژگی‌های متفاوتی دارد.

عوارض خطرناک سرطان ریه

پیشرفت سرطان ریه می‌تواند عوارض و مشکلات جدی برای بیمار ایجاد کند. این عوارض به دنبال سرایت سلول‌های سرطانی و بدخیم به دیگر نواحی و عوارض شیمی‌درمانی به‌ وجود می‌آید.

متاستاز یا همان گسترش به دیگر نقاط بدن: با پیشرفت این بیماری، سرطان ریه ‌می‌تواند به سایر نواحی از جمله کبد، استخوان‌ها و غدد لنفاوی گسترش پیدا کند. این عارضه می‌تواند مشکلات جدی و خطرناکی را برای بیمار ایجاد کند.

نارسایی تنفسی: تومور‌های بزرگ در قفسه سینه ممکن است منجر به تنگی نفس و نارسایی تنفسی شود.

سندرم ورید اجوف فوقانی: تومور‌های فوقانی ریه راست، می‌تواند منجر به مسدود کردن جریان سیاهرگ بزرگی که وظیفه ارسال خون را از قسمت فوقانی بدن به قلب دارد شود. در نهایت این عارضه باعث تورم صورت و سرگیجه می‌شود.

عفونت ریه: ابتلا به سرطان ریه و شیمی‌درمانی ممکن است باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شده و در نهایت خطر ابتلا به عفونت‌های ریوی مثل ذات‌الریه و یا برونشیت افزایش پیدا می‌کند.

انسداد قلب: یکی از نادرترین عوارض سرطان ریه، سرایت این بیماری به قلب و تحت فشار قرار گرفتن شریان‌های قلب است. این عارضه ممکن است باعث تورم بدن، انسداد قلب و یا حمله قلبی شود. 

لخته خون: بیماران مبتلا به سرطان ریه ممکن است دچار عارضه ترومبوز وریدی و یا لخته خون شوند. در صورت نفوذ لخته به عروق ریه‌ها احتمال مختل شدن جریان خون وجود دارد.

هیپرکلسمی: سرطان ریه می‌تواند باعث افزایش سطح کلسیم در بدن شود. به دنبال این عارضه برخی بیماری‌ها از جمله حالت تهوع، تشنگی بیش از حد، استفراغ و درد معده به وجود می‌آید. این عارضه  در ۳۰درصد موارد رخ می‌دهد. 

۸- تاثیر بر طناب نخاعی: با گسترش سلول‌های و تشکیل تومورهای ثانوی در ستون فقرات، مهره و نخاع فرد دچار مشکل می‌شود. تحت فشار بودن نخاع و مهره‌ها منجر به کمر درد و ضعف و مشکل در راه رفتن می‌شود.

افراد در معرض سرطان ریه

وجود برخی عوامل در زندگی افراد می‌تواند احتمال بروز سرطان ریه را افزایش دهد. این عوامل شامل مصرف سیگار و قرار گرفتن در معرض دود، قرارگیری افراد در معرض مواد شیمیایی و سموم در محیط‌های کاری، مصرف مکمل‌های غذایی مثل وجود آرسنیک در آب آشامیدنی، قرارگیری در معرض آلودگی‌های محیطی مانند ذرات معلق و گازهای سمی، سابقه شخصی خانوادگی در ابتلا به سرطان ریه، داشتن بیماری‌های زمینه‌ای و  یا سابقه ابتلا به نوع دیگری از سرطان است.  افرادی که در معرض این گونه عوامل هستند احتمال بیشتری در ابتلا به سرطان ریه دارند. شناخت این عوامل خطر و انجام اقدامات پیشگیرانه می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان ریه را کاهش دهد.

تشخیص سرطان ریه

تشخیص سرطان ریه طی مراحل مختلفی انجام می‌شود. این مراحل شامل تشخیص و تایید پزشک از وجود بیماری و مشخص شدن نوع و مرحله بیماری است. در گام اول پزشک به معاینه شما و بررسی علائم و نشانه‌های موجود می‌پردازد. معاینه فیزیکی شامل گوش دادن به نفس‌های شما برای بررسی دقیق‌تر است. در مرحله بعدی انجام آزمایشات لازم برای تشخیص دقیق‌تر بیماری که می‌تواند شامل  عکسبرداری ریه به کمک دستگاه سی تی ‌اسکن، MRI و اشعه ایکس باشد. سونوگرافی ریه و بررسی ریه با امواج صوتی، آزمایش تنفس یا همان آزمایش PFT برای ارزیابی میزان تنفس، آزمایش خلط سینه و نمونه برداری ریه یا همانی بیوپسی ریه برای تشخیص قطعی از دیگر آزمایشات لازم است. پس از تشخیص و اتمام آزمایشات لازم پزشکان مرحله سرطان که شامل اندازه تومور و تعداد غدد درگیر است  را تعیین می‌کنند. تشخیصات پزشک اطلاعات کافی را برای انتخاب راهکار مناسب درمان سرطان مهیا می‌کند.

نتیجه‌ گیری

سرطان ریه یکی از شایع‌ترین و کشنده‌ترین بیماری‌ها در جهان است. این سرطان به دلیل مصرف سیگار و قرارگیری در معرض مواد سمی و عوامل ژنتیکی به وجود می‌آید. سرطان ریه برخی علائم از جمله سرفه مداوم، تنگی نفس، قفسه سینه و کاهش وزن را به همراه دارد. در حالت کلی می‌توان به کمک تصویربرداری از طریق سی‌تی‌اسکن و بیوپسی این بیماری را تشخیص داد. در نهایت درمان این بیماری بسته به مرحله بیماری و وضعیت عمومی بیمار شامل جراحی، شیمی‌درمانی و پرتو درمانی است.