سرطان معده یکی از جدی‌ترین انواع سرطان‌های دستگاه گوارش است که تأثیرات عمیقی بر سلامت و کیفیت زندگی افراد دارد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های غیرطبیعی در دیواره معده شروع به رشد کرده و تومور ایجاد می‌کنند. سرطان معده ممکن است تا مراحل پیشرفته بدون علامت باقی بماند. پیشرفت‌های علمی در تشخیص و درمان سرطان معده، شانس موفقیت درمان را بهبود بخشیده است، به ویژه اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود.
سرطان معده چیست؟
سرطان معده، که به نام سرطان گاستریک نیز شناخته می‌شود، نوعی سرطان است که در پوشش داخلی معده آغاز می‌شود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سلول های غیرطبیعی در دیواره معده شروع به رشد و تکثیر می‌کنند و به تدریج به دیگر قسمت های معده و حتی به اندام های مجاور یا سایر قسمت های بدن سرایت می‌کنند. درمان این سرطان معمولاً شامل جراحی، شیمی درمانی، رادیوتراپی و داروهای هدفمند است، که بسته به مرحله بیماری انتخاب می‌شود.
علائم سرطان معده
علائم سرطان معده در مراحل اولیه بسیار خفیف یا نامشخص باشد، اما با پیشرفت بیماری شدیدتر می‌شود. برخی از علائم شایع سرطان معده عبارتند از:
درد یا ناراحتی در ناحیه معده: درد در ناحیه بالای شکم، به ویژه پس از غذا خوردن، یکی از علائم رایج است.
کاهش اشتها: افراد مبتلا به سرطان معده از دست دادن اشتها و احساس سیری زودهنگام را تجربه می‌کنند.
کاهش وزن: کاهش وزن بدون دلیل مشخص یکی از نشانه های احتمالی سرطان معده است.
تهوع و استفراغ: احساس تهوع یا استفراغ، به ویژه پس از غذا خوردن، از علائم سرطان معده است.
خستگی و ضعف: بیمار احساس ضعف یا خستگی شدید خواهد داشت که به دلیل کاهش تغذیه یا خونریزی داخلی می‌باشد.
سوء هاضمه و احساس سنگینی: احساس سنگینی، سوء هاضمه یا گاز معده به طور مکرر نشانه ای از سرطان معده است.
خون در مدفوع یا استفراغ: در برخی موارد، خونریزی در معده منجر به خون در مدفوع یا استفراغ با رنگ تیره یا شبیه به دانه های قهوه ای می‌شود.
یبوست یا مشکلات هضمی: تغییرات در الگوی هضم و حرکات روده علامتی از این بیماری می‌باشد.
علت سرطان معده
علت دقیق سرطان معده هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل مختلفی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند. برخی از مهم ترین علل و عوامل خطر عبارتند از:
عفونت هلیکوباکتر پیلوری: این باکتری معمولاً باعث التهاب مزمن در معده می‌شود و یکی از عوامل اصلی در بروز سرطان معده شناخته شده است. عفونت مزمن هلیکوباکتر پیلوری به زخم های معده و تغییرات پیش سرطانی منجر می‌شود.
مصرف غذاهای ناسالم: رژیم غذایی غنی از نمک، غذاهای دودی، فراوری شده یا شور، و کمبود میوه‌ها و سبزیجات خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهد.
سابقه خانوادگی و ژنتیک: افرادی که اعضای خانواده شان سابقه سرطان معده دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. برخی جهش های ژنتیکی نیز خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهند.
سیگار کشیدن: مصرف دخانیات به شدت خطر ابتلا به سرطان معده را بالا می‌برد، به ویژه در افرادی که سیگار را به مدت طولانی مصرف کرده‌اند.
سن و جنسیت: سرطان معده بیشتر در افراد بالای ۶۰ سال و در مردان شایع تر است.
اضافه وزن و چاقی: افراد چاق یا دارای اضافه وزن در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان معده هستند، به خصوص در ناحیه بالایی معده.
بیماری‌های پیش سرطانی: شرایطی مانند گاستریت مزمن، زخم های معده، یا تغییرات در بافت معده موسوم به دیسپلازی خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهند.
مصرف الکل: مصرف زیاد الکل نیز یکی از عوامل خطر برای بروز سرطان معده می‌باشد.
انواع سرطان معده
آدنوکارسینوم معده : این نوع از سرطان، شایع ترین نوع سرطان معده است و از سلول های غددی که دیواره داخلی معده را می‌سازند، شروع می‌شود. این نوع سرطان در قسمت های پایین و میانه معده بیشتر مشاهده می‌شود.
لنفوم معده : این نوع سرطان به سلول های سیستم ایمنی بدن در معده حمله می‌کند. لنفوم معده معمولاً به صورت توده‌های غیرطبیعی در معده ظاهر می‌شود و گاهی اوقات به درمان های غیرجراحی مانند شیمی درمانی یا رادیوتراپی پاسخ می‌دهد.
کارسینوئید معده : این نوع تومورهای سرطانی از سلول های خاصی در دیواره معده به نام سلول های درون ریز شروع می‌شوند. این تومورها به‌طور آهسته رشد می‌کنند و در مراحل اولیه علائم کمتری ایجاد می‌کنند.
سارکومای معده : این نوع سرطان نادر است و از بافت های غیرغددی مانند عضلات یا بافت های پیوندی معده شروع می‌شود. سارکومای معده معمولاً تومورهایی بزرگ و مهاجم است که به سرعت گسترش می‌یابد.
عوارض خطرناک سرطان معده
سرطان معده عوارض جدی و خطرناکی ایجاد می‌کند که بر سلامت فرد تأثیر زیادی می‌گذارد. برخی از عوارض خطرناک این بیماری عبارتند از:
- خونریزی داخلی
- انسداد معده
- متاستاز
- افت شدید وزن و سوء تغذیه
- پریتونیت یا التهاب صفاق
- مشکلات در جذب مواد مغذی
- تأثیر روانی و عاطفی
افراد در معرض سرطان معده
افراد در معرض سرطان معده معمولاً کسانی هستند که عوامل خطر خاصی دارند. این عوامل شامل داشتن سابقه خانوادگی سرطان معده، ابتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری، مصرف زیاد غذاهای شور، دودی یا فرآوری شده و رژیم غذایی فاقد میوه‌ها و سبزیجات هستند. همچنین، سیگار کشیدن، مصرف الکل، داشتن سابقه بیماری های مزمن معده مانند گاستریت مزمن یا زخم معده و چاقی نیز از دیگر عوامل خطر این بیماری به شمار می‌روند. افراد بالای 60 سال و به ویژه مردان بیشتر در معرض ابتلا به سرطان معده هستند. علاوه بر این، برخی بیماری های ژنتیکی و تغییرات در بافت معده نیز خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهند.
تشخیص سرطان معده
تشخیص سرطان معده معمولاً از طریق ترکیبی از آزمایش ها و روش های تصویربرداری انجام می‌شود. اولین مرحله معمولاً شامل ارزیابی علائم بیمار و تاریخچه پزشکی او است. سپس، پزشک آزمایش های تصویربرداری مانند آندوسکوپی یا سی‌تی‌اسکن برای مشاهده وضعیت معده و تشخیص تومورهای احتمالی تجویز می‌کند. در آندوسکوپی، دوربینی به نام آندوسکوپ از طریق دهان وارد معده می‌شود تا تغییرات غیرطبیعی بررسی شود و در صورت لزوم نمونه برداری انجام می‌شود. همچنین، آزمایش خون نیز برای شناسایی علائم بیماری یا ارزیابی وضعیت عمومی بیمار انجام می‌گیرد. پس از جمع آوری تمامی اطلاعات، پزشک تشخیص نهایی را برای شروع درمان مشخص می‌کند.
نتیجه گیری
سرطان معده یکی از بیماری های پیچیده و خطرناک است که تشخیص زودهنگام آن شانس موفقیت درمان را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. آگاهی از علائم، عوامل خطر و اهمیت مشاوره پزشکی به موقع برای پیشگیری و مدیریت این بیماری ضروری است. با انجام اقدامات پیشگیرانه، مانند رژیم غذایی سالم، ترک سیگار و درمان های مناسب برای عفونت های معده، می‌توان از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرد یا حداقل خطر آن را کاهش داد. در نهایت، پیگیری درمان های علمی و مدرن کمک شایانی به بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان معده می‌کند.
