آیا می‌دانید علائم سرطان گوارش چیست؟ با نشانه‌های اولیه و هشدار دهنده سرطان دستگاه گوارش مانند: معده، روده و مری آشنا شوید. آگاهی از این نشانه‌ها می‌تواند، نجات دهنده باشد.
سرطان گوارش چیست و چرا باید جدی گرفته شود؟
سرطان دستگاه گوارش یکی از شایع‌ترین و متاسفانه مرگبارترین انواع سرطان در جهان است. این بیماری شامل سرطان‌هایی می‌شود که دستگاه گوارش را درگیر می‌کنند. سرطان‌های دستگاه گوارش عبارتند از: معده، مری، روده کوچک، روده بزرگ، راست روده و پانکراس. یکی از دلایل مرگ و میر بالای آن، تشخیص دیرهنگام بیماری است. شاید بتوان گفت تنها راهی که برای شکست سرطان دستگاه گوارش وجود دارد، تشخیص به موقع آن است. با آگاهی از علائم این سرطان به تشخیص زودهنگام آن کمک خواهید کرد.
علائم سرطان گوارش را جدی بگیرید
کاهش وزن بی‌دلیل
یکی از مهم‌ترین علائم سرطان گوارش همین مورد است. وجود تومور در سیستم گوارشی می‌تواند مانع جذب مواد غذایی و مغذی شود. همین موضوع عاملی برای کاهش وزن ناگهانی و بی‌دلیل خواهد بود. به همین دلیل اگر بدون تغییر در رژیم غذایی یا ورزش، به طور ناگهانی وزن قابل توجهی کم کرده‌اید، این موضوع می‌تواند یک زنگ خطری جدی باشد.
درد یا ناراحتی مداوم شکمی
درد در ناحیه شکمی ممکن است یک مورد عمومی و عادی به نظر برسد. اگر دردهای شکمی مداوم و ادامه‌دار باشند، باید دلیل آن‌ها مشخص شود. بنابراین دردهای شکمی‌ای که بیش از چند هفته ادامه دارند، مخصوصا اگر با نفخ، تهوع یا استفراغ همراه شوند، نیاز به بررسی پزشکی خواهند داشت. این دردها ممکن است ناشی از التهاب، انسداد یا حتی رشد توده‌ی سرطانی باشند.
تغییر در عادات دفع
برخی از افراد همیشه درگیر یبوست هستند یا با تشدید استرس دچار اسهال می‌شوند. این موضوع نیز ممکن است بسیار ساده باشد و ربطی به علائم سرطان گوارش نداشته باشد. موضوع زمانی مهم می‌شود که یبوست یا اسهال در افراد بی‌دلیل و مزمن شوند. گاهی تغییر شکل یا رنگ مدفوع، احساس تخلیه ناقص و همچنین وجود خون در مدفوع نیز از نشانه‌های احتمالی سرطان روده بزرگ خواهد بود.
خونریزی گوارشی
این نشانه از مواردی است که پس از مشاهده آن باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید. وجود خون در مدفوع، استفراغ خونی یا مدفوع سیاه رنگ (غلیظ) یکی از نشانه‌های خونریزی داخلی است. این موارد می‌توانند از علائم پیشرفته سرطان دستگاه گوارش باشند و نیاز به بررسی فوری و درمان خواهند داشت.
احساس سیری زودهنگام یا بی‌اشتهایی شدید
اگر بعد از خوردن مقدار کمی غذا احساس سیری شدید می‌کنید یا به طور ناگهانی اشتهای خود را از دست داده‌اید، ممکن است نشانه‌ی توده‌ی سرطانی در معده یا سایر قسمت‌های گوارشی باشد.
علائم سرطان گوارش بر اساس نوع سرطان
🔹 سرطان معده
معمولا علائم سرطان گوارش (سرطان معده) تا مراحل پیشرفته خود را به درستی نشان نمی‌دهند و می‌توان گفت علائم مشهود و خاصی ندارند اما برخی نشانه‌ها ممکن است زودتر ظاهر شوند:
- سوهاضمه مزمن: احساس سنگینی یا ناراحتی دائمی پس از غذا خوردن یکی از نشانه‌هاست. در این شرایط حتی اگر غذا کم حجم باشد، باز هم احساس ناخوشایندی در فرد وجود دارد که می‌تواند نشانه‌ای از سرطان معده باشد.
- نفخ بعد از غذا: احساس ورم و باد کردگی مداوم در ناحیه معده که به درمان‌های رایج پاسخ نمی‌دهد.
- سوزش معده مداوم: حالت ترش کردن یا برگشت اسید به مری و اسیدی بودن همیشگی معده که با داروهای معمول کنترل نمی‌شود.
- استفراغ‌های مکرر، گاهی همراه با خون: علامت جدی که می‌تواند نشانه‌ی خونریزی داخلی یا زخم‌های توموری در معده باشد.
- کاهش شدید وزن: کاهش وزن بی‌دلیل و ناگهانی، حتی بدون تغییر در رژیم غذایی یا ورزش، می‌تواند نشانه رشد توده سرطانی باشد.
🔹 سرطان روده بزرگ (کولورکتال)
علائم سرطان گوارش (سرطان روده) در مراحل ابتدایی ممکن است آنقدر ابتدایی و بی‌اهمیت به نظر برسند که فرد به راحتی آن‌ها را نادیده گیرد:
- تغییر ناگهانی در نظم حرکات روده: اسهال یا یبوست طولانی مدت که به یک عارضه مزمن تبدیل شده باشد.
- باریک شدن مدفوع: تغییر در شکل مدفوع، به خصوص نازک شدن آن و مشکل در دفع، ممکن است به‌دلیل انسداد روده توسط تومور ایجاد شود.
- دردهای کولیکی در شکم: دردهای شکمی متناوب و گاز زیادی که به گوارش فشار وارد کند، به ویژه اگر به درمان‌های معمول پاسخ ندهد.
- خون در مدفوع (رنگ تیره یا قرمز روشن): اگر خون قرمز روشن مشاهده کردید، منشا آن ممکن است از انتهای روده باشد. اگر رنگ تیره یا قیری رنگ داشته باشد، نشان دهنده خونریزی در بخش‌های بالاتر روده خواهد بود.
بیشتر بخوانید: روش‌های درمان سرطان روده چیست؟
🔹 سرطان مری
علائم سرطان گوارش (سرطان مری) معمولا در افراد بالای ۵۰ سال، به ویژه مردان و کسانی که سیگار یا الکل مصرف می‌کنند، ظاهر خواهد شد:
- مشکل در بلع (دیسفاژی): اولین علامت شایع سرطان مری است. در این شرایط بلع غذاهای جامد و در مراحل بعد حتی قورت دادن غذاهای نرم و مایعات سخت می‌شود.
- احساس گیر کردن غذا در گلو یا سینه: اینکه غذا در گلوی انسان گیر کند، یک امر طبیعی‌ست. زمانی که این موضوع زیاد تکرار می‌شود و گاهی با درد همراه شود دیگر طبیعی نیست و می‌تواند یک نشانه خطرناک باشد.
- درد هنگام بلع: نشانه‌ای از التهاب یا زخم در مسیر مری که ممکن است ناشی از توده‌ی سرطانی باشد. در صورتی که بدانید بیماری دیگری ندارید که موجب ایجاد این علائم در مجاری شما شده باشد.
- سرفه‌ی مداوم یا صدای خشن و تغییر کرده: اگر تومور بر تارهای صوتی یا مسیر تنفسی تاثیر بگذارد، صدای فرد تغییر کرده و سرفه‌های خشک و بی‌علت دارد. ممکن است تنفس راحت در این افراد نیز دچار اختلال شود.
- کاهش وزن ناگهانی: به دلیل کاهش مصرف غذا به علت سختی در بلع، فرد دچار کاهش وزن ناگهانی خواهد شد.
🔹 سرطان پانکراس
سرطان پانکراس اغلب دیر تشخیص داده می‌شود اما اگر به موقع به بهترین متخصص درمان سرطان در تهران مراجعه کنید، درمان راحت‌تری پیش رو خواهید داشت. علائم زیر می‌توانند نشانه‌ی اولیه باشند:
- درد در ناحیه بالای شکم که به پشت می‌زند: در این مورد از علائم سرطان گوارش، درد معمولا ثابت است و با دراز کشیدن تشدید می‌شود.
- زردی پوست و چشم (یرقان): زمانی که تومور باعث انسداد مجرای صفراوی شود، این نشانه بروز خواهد کرد.
- کاهش اشتها و کاهش وزن: علامتی عمومی ولی شایع در سرطان پانکراس که اغلب با خستگی همراه است.
- مدفوع چرب و رنگ روشن غیر عادی: به دلیل افزایش جذب چربی‌ها در روده، ممکن است مدفوع رنگ روشن و بوی بد شدیدی داشته باشد.
- خستگی مفرط و بی‌حالی: این نشانه، نتیجه‌ی ترکیب تغذیه نادرست، متابولیسم نامناسب و فعالیت سیستم ایمنی در برابر تومور خواهد بود.
چه کسانی بیشتر در معرض سرطان گوارش هستند؟
| عامل خطر | توضیح |
| سابقه خانوادگی سرطان گوارش | وجود ژن‌های معیوب یا الگوهای رفتاری مشابه در خانواده، احتمال ابتلا را افزایش می‌دهد. |
| مصرف سیگار و الکل | مواد مضر موجود در آن‌ها موجب آسیب به سلول‌های گوارشی و التهاب مزمن می‌شوند. |
| چاقی یا اضافه‌وزن مزمن | تجمع چربی باعث تغییرات هورمونی و التهابات مزمن در بدن می‌شود. |
| رژیم غذایی کم‌فیبر و پرچرب | این نوع رژیم می‌تواند عملکرد دستگاه گوارش را مختل کرده و احتمال سرطان را افزایش دهد. |
| عدم تحرک بدنی | کم‌تحرکی موجب کند شدن متابولیسم، افزایش وزن و خطر بیماری‌های مزمن از جمله سرطان می‌شود. |
| عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری | این باکتری عامل زخم و التهاب معده است که در صورت درمان نشدن، می‌تواند به سرطان معده منجر شود. |
| سن بالای ۵۰ سال | با افزایش سن، احتمال بروز جهش‌های ژنتیکی و آسیب به سلول‌ها بیشتر می‌شود. |
بیشتر بخوانید: همه چیز را درباره سرطان گوارش بدانید.
چطور از سرطان گوارش پیشگیری کنیم؟
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. رعایت سبک زندگی سالم، از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری انواع بیماری‌ها خواهد بود. نکاتی که در ادامه توضیح می‌دهیم ممکن است به ظاهر ساده باشند اما بسیار تاثیرگذار هستند:
- مصرف سبزیجات، میوه‌ها و فیبر بیشتر
- کاهش مصرف گوشت قرمز و غذاهای فراوری شده
- جایگزینی مرغ و ماهی به عنوان منبع پروتئین
- پرهیز از سیگار و الکل
- فعالیت بدنی منظم
- حفظ وزن در محدوده‌ی نرمال
- انجام تست‌های غربالگری دوره‌ای در سنین بالای ۵۰ سال
- چکاپ منظم برای افرادی با سابقه سرطان خانوادگی
نتیجه گیری
سرطان گوارش یک بیماری خاموش است که ممکن است با علائمی ساده و روزمره ظاهر شود. شناخت این نشانه‌ها و اقدام به موقع برای تشخیص و درمان می‌تواند جان افراد زیادی را نجات دهد. بدن شما با شما حرف می‌زند؛ کافی‌ست گوش دهید و در صورت بروز هر علامت نگران کننده، با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
