شناسایی مراحل سرطان سینه نقش حیاتی در انتخاب روش درمانی و پیش‌بینی پیش‌آگهی بیماری دارد. این مراحل که بر اساس اندازه تومور، میزان درگیری غدد لنفاوی و گسترش به اندام‌های دیگر تعیین می‌شوند، به پزشکان کمک می‌کنند تا برنامه درمانی مناسب را برای هر بیمار تدوین کنند. تفاوت‌های میان مراحل سرطان سینه می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی بر شدت بیماری و نتایج درمان تأثیر بگذارد. در این مقاله، به بررسی مراحل مختلف سرطان سینه و اهمیت هر یک در فرآیند تشخیص و درمان خواهیم پرداخت.
تعیین مراحل سرطان سینه
تعیین مراحل سرطان سینه فرآیندی حیاتی در تشخیص و برنامه‌ریزی درمان است که بر اساس معیارهای خاصی مانند اندازه تومور، درگیری غدد لنفاوی و گسترش به سایر اندام‌ها انجام می‌شود. این مراحل به پزشکان کمک می‌کند تا شدت بیماری را ارزیابی کرده و بهترین روش درمانی را انتخاب کنند. سیستم TNM که توسط انجمن سرطان آمریکا تعریف شده، اصلی‌ترین ابزار برای تعیین مراحل سرطان سینه است.
مراحل سرطان سینه
سرطان سینه به مراحل مختلفی تقسیم می‌شود که هر مرحله نشان‌دهنده میزان پیشرفت بیماری است. این مراحل بر اساس اندازه تومور، درگیری غدد لنفاوی و گسترش سرطان به سایر نواحی بدن (متاستاز) تعیین می‌شوند. سیستم طبقه‌بندی TNM، که مخفف تومور (T)، غدد لنفاوی (N)، و متاستاز (M) است، برای این منظور به‌کار می‌رود. در ادامه مراحل سرطان سینه به‌طور کامل توضیح داده شده است:
مرحله صفر (Stage 0)
این مرحله به سرطان‌های غیرتهاجمی، مانند کارسینوم مجرایی درجا (DCIS) اشاره دارد. در این حالت، سلول‌های سرطانی محدود به مجاری پستان هستند و به بافت‌های اطراف گسترش نیافته‌اند. این مرحله خطر کمی برای گسترش دارد و معمولاً با جراحی و پرتودرمانی قابل درمان است. از این رو اهمیت غربالگری سرطان سینه مشخص می‌شود.
مرحله یک (Stage I)
در این مرحله، سرطان به بافت‌های اطراف تهاجم پیدا کرده است اما همچنان محدود به پستان باقی مانده است:
- مرحله IA: تومور اندازه‌ای تا 2 سانتی‌متر دارد و غدد لنفاوی درگیر نیستند.
- مرحله IB: غدد لنفاوی درگیر هستند، اما تومور اولیه ممکن است بسیار کوچک یا حتی قابل شناسایی نباشد.
درمان در این مرحله شامل جراحی (مانند لامپکتومی و ماستکتومی)، پرتودرمانی، و گاهی شیمی‌درمانی یا هورمون‌درمانی است.
مرحله دو (Stage II)
این مرحله نشان‌دهنده سرطان پیشرفته‌تر از مرحله یک اما بدون گسترش به سایر اندام هاست:
- مرحله IIA: تومور اندازه‌ای بین 2 تا 5 سانتی‌متر دارد یا غدد لنفاوی زیر بغل را درگیر کرده است.
- مرحله IIB: تومور ممکن است بزرگ‌تر از 5 سانتی‌متر باشد اما غدد لنفاوی درگیر نشده باشند، یا تومور کوچکتر از 5 سانتی‌متر باشد و غدد لنفاوی درگیر شوند.
درمان معمولاً شامل ترکیبی از جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، و گاهی هورمون‌درمانی است.
مرحله سه (Stage III)
سرطان در این مرحله به غدد لنفاوی نزدیک گسترش یافته یا به بافت‌های اطراف پستان مانند پوست یا دیواره قفسه سینه حمله کرده است:
- مرحله IIIA: تومور ممکن است به غدد لنفاوی نزدیک پستان (زیر بغل یا نزدیک استخوان ترقوه) گسترش یافته باشد، اما هنوز به اندام‌های دوردست، متاستاز نداده است.
- مرحله IIIB: سرطان به پوست یا دیواره قفسه سینه حمله کرده است. علائمی مانند تورم یا زخم ممکن است دیده شود.
- مرحله IIIC: سرطان به غدد لنفاوی اطراف و شانه یا گردن گسترش یافته است.
این مرحله به درمان‌های تهاجمی‌تری مانند جراحی گسترده، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، و هورمون‌درمانی نیاز دارد.
مرحله چهار (Stage IV)
این مرحله به‌عنوان سرطان پیشرفته یا متاستاتیک شناخته می‌شود. در این حالت، سرطان به اندام‌های دوردست مانند استخوان‌ها، کبد، ریه‌ها یا مغز گسترش یافته است.اندازه تومور و درگیری غدد لنفاوی در این مرحله کمتر مورد توجه است، زیرا گسترش دوردست مشخصه اصلی آن است.
درمان سرطان سینه پیشرفته شامل شیمی‌درمانی، هورمون‌درمانی، درمان هدفمند یا همان تارگت تراپی و در برخی موارد پرتودرمانی یا جراحی تسکینی است. هدف اصلی، کنترل بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیمار است.
نحوه تعیین مراحل سرطان سینه
تعیین مراحل سرطان سینه یک فرآیند دقیق است که بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده از معاینه‌های فیزیکی، آزمایش‌های تصویربرداری، و نمونه‌برداری انجام می‌شود. این مراحل به پزشکان کمک می‌کنند تا میزان گسترش سرطان را ارزیابی کرده و بهترین روش درمانی را انتخاب کنند. در ادامه، فرآیند تعیین مراحل سرطان سینه توضیح داده شده است:
استفاده از سیستم TNM
سیستم TNM که توسط انجمن بین‌المللی سرطان تعریف شده است، یکی از استانداردهای جهانی برای تعیین مراحل سرطان سینه است:
- اندازه تومور اولیه و گسترش آن به بافت‌های اطراف.
- میزان درگیری غدد لنفاوی نزدیک به پستان، مانند غدد لنفاوی زیر بغل یا اطراف استخوان ترقوه.
- گسترش سرطان به سایر اندام‌های بدن مانند کبد، ریه‌ها، استخوان‌ها یا مغز.
پزشکان با ترکیب این سه معیار مرحله نهایی سرطان را مشخص می‌کنند.
معاینه فیزیکی و ارزیابی
در ابتدا، پزشک با معاینه فیزیکی به ارزیابی اندازه تومور، تغییرات پوستی (مانند فرورفتگی یا قرمزی)، و وضعیت غدد لنفاوی (زیر بغل و اطراف گردن) می‌پردازد.
آزمایش‌های تصویربرداری
- ماموگرافی: برای بررسی تومورهای موجود در پستان و ارزیابی تغییرات بافت.
- سونوگرافی پستان: برای تعیین نوع توده (جامد یا مایع).
- MRI پستان: برای بررسی تومورهای پنهان یا ارزیابی دقیق‌تر در موارد پیچیده.
- سی‌تی اسکن: برای ارزیابی گسترش سرطان به سایر اندام‌ها.
- اسکن استخوان: برای بررسی متاستاز احتمالی به استخوان‌ها.
نمونه‌برداری (بیوپسی)
نمونه‌برداری از تومور یا غدد لنفاوی انجام می‌شود تا نوع سرطان و ویژگی‌های بیولوژیکی آن بررسی شود. اطلاعات به‌دست‌آمده از بیوپسی شامل موارد زیر است:
- درجه سرطان (Grade): سرعت رشد و تهاجم سلول‌های سرطانی.
- گیرنده‌های هورمونی (ER/PR): حساسیت سرطان به استروژن یا پروژسترون.
- گیرنده HER2: حضور پروتئین خاصی که می‌تواند بر سرعت رشد سرطان تاثیر بگذارد.
- شاخص تکثیری (Ki-67): میزان تقسیم سلولی در سرطان.
نتیجه‌گیری
تعیین دقیق مرحله سرطان سینه یکی از ارکان اصلی در روند درمان و مدیریت این بیماری است. با استفاده از سیستم TNM و ابزارهای مختلف تشخیصی مانند ماموگرافی، سونوگرافی، MRI، و بیوپسی، پزشکان قادر هستند تا میزان گسترش سرطان، وضعیت غدد لنفاوی و احتمال متاستاز به سایر اندام‌ها را ارزیابی کنند. این اطلاعات به انتخاب روش درمانی مناسب کمک کرده و می‌تواند بر پیش‌بینی پیش‌آگهی و کیفیت زندگی بیمار تأثیرگذار باشد. بنابراین، تشخیص به‌موقع و تعیین مرحله سرطان نقش اساسی در بهبود نتایج درمان و افزایش شانس بقا دارد.
