دستگاه گوارش مسیری به طول 25 فوت است که از دهان تا مقعد امتداد دارد. هر چیزی که می خورید از مری عبور می کند و در معده و روده کوچک برای استخراج مواد مغذی پردازش می شود. در نهایت، مواد زائد از طریق روده بزرگ و راست روده از بدن شما خارج می شوند.سرطان دستگاه گوارش (GI) رشد کنترل نشده سلول های غیرطبیعی (سرطان) در دستگاه گوارش و سایر اندام های شکمی است. انواع مختلفی از سرطان های دستگاه گوارش وجود دارد، از جمله سرطان مری، معده، لوزالمعده، روده کوچک، کولون، رکتوم و مقعد. هر سرطانی متفاوت است و نیاز به درمان خاصی دارد. در صورت مشاهده علائمی که شما را نگران می کند، انجام معاینات و غربالگری منظم مهم است.
علائم شایع و ابتدایی سرطان دستگاه گوارش
علائم رایج سرطان هایی که بر دستگاه گوارش شما تأثیر می گذارد، لزوماً نشان دهنده ابتلا به سرطان نیست. ضروری است که تشخیص و درمان مناسب داشته باشید، به خصوص اگر علائم زیر را به طور مداوم در یک دوره زمانی تجربه کنید.
✔ درد شکم
✔ پری قسمت فوقانی شکم بعد از خوردن یک وعده غذایی کوچک
✔ سوزش سر دل یا سوء هاضمه
✔ حالت تهوع
✔ اشتهای ضعیف
✔ استفراغ کردن
✔ کاهش وزن غیر قابل توضیح
انواع سرطان دستگاه گوارش
هر قسمت از دستگاه گوارش ممکن است بافت سرطانی را ایجاد کند که منحصر به آن قسمت از بدن شما است، مانند:
سرطان مقعد: علائم شامل خونریزی از مقعد یا رکتوم یا توده در نزدیکی مقعد است. این یک نوع سرطان نسبتاً غیر معمول است که با شیمی درمانی و پرتودرمانی درمان می شود. یکی از اقدامات پیشگیرانه اجتناب از ویروس HPV از طریق اقدامات جنسی ایمن و واکسن HPV است.
سرطان روده یا کولورکتال: علائم شامل تغییر در حرکات روده و خون در مدفوع است. این شکل از سرطان ممکن است از روده بزرگ یا رکتوم شروع شود. غربالگری منظم برای سرطان کولون، کولونوسکوپی، به طور گسترده توصیه می شود. هدف آن مداخله و درمان زودهنگام است.
سرطان مری: علائم شامل اشکال در بلع و گرفتگی صدا است. اگر به مری بارت مبتلا هستید، به عنوان شکل نادری از سرطان در نظر گرفته می شود، از نظر سرطان مری تحت نظارت و غربالگری قرار می گیرید که با جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی درمان می شود.
سرطان معده: علائم شامل سوزش معده شدید و مداوم و درد معده است. رژیم غذایی پر فیبر و سایر عادات سالم می تواند به پیشگیری از این سرطان کمک کند. درمان ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی باشد.
سرطان پانکراس: سرطان پانکراس به نوعی آن را تغییر می دهد. علل متفاوت است، اما ممکن است شامل کشیدن سیگار و چاقی باشد. درمان بر اساس نوع و مرحله آن است.
سرطان روده کوچک: علائم این بیماری نادر ممکن است شامل مدفوع تیره و اسهال شدید باشد. علل متفاوت است و بیماری کرون ممکن است شما را در معرض خطر قرار دهد. درمان شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی است.
سرطان کبد: این نوع سرطان ممکن است از سلولهای کبدی (هپاتوسلولار کارسینوما) یا مجاری صفراوی داخل کبد شروع شود.
سرطان کیسه صفرا: این نوع سرطان معمولا از بافتهای داخلی کیسه صفرا آغاز میشود و ممکن است به دلیل سنگهای صفراوی یا التهاب مزمن ایجاد شود.
تشخیص سرطان های دستگاه گوارش
سرطانهای دستگاه گوارش شامل انواعی چون سرطان مری، معده، روده بزرگ، کبد، لوزالمعده و مقعد است که تشخیص بهموقع آنها میتواند تاثیر چشمگیری در موفقیت درمان داشته باشد. در ادامه، به رایجترین روشهای تشخیص این سرطانها پرداخته میشود:
بررسی علائم بالینی: تشخیص سرطان معمولاً با مشاهده علائم اولیه آغاز میشود.این علائم ممکن است نشاندهنده مشکلاتی باشند که نیاز به بررسیهای تخصصیتر دارند.
آزمایشهای خون: مارکرهای توموری: برخی سرطانها موجب افزایش نشانگرهای خاصی در خون میشوند.
روشهای تصویربرداری: برخی روش های تصویر برداری مانند سونوگرافی شکمی به منظور شناسایی تودههای مشکوک در کبد، پانکراس یا سایر ارگانها انجام می شود یا از سیتیاسکن برای بررسی تومورها، اندازه آنها و گسترش به سایر نقاط بدن استفاده میشود. همچنین انجام “ام آر آی” برای بررسی بافتهای نرم و ارزیابی دقیق کبد و لوزالمعده مفید است. یا از روش های پیشرفته تر مانند: پتاسکن (PET Scan) برای شناسایی نواحی با فعالیت متابولیکی غیرطبیعی، مانند سلولهای سرطانی می توان کمک گرفت..
آندوسکوپی: برای مشاهده مری، معده و قسمت بالایی روده کوچک استفاده میشود. این روش به پزشک امکان میدهد ضایعات مشکوک را مشاهده و در صورت نیاز، نمونهبرداری کند.
کلونوسکوپی: یک روش استاندارد برای بررسی روده بزرگ و راستروده است که در آن امکان برداشتن پولیپهای پیشسرطانی نیز وجود دارد.
بیوپسی (نمونهبرداری): بیوپسی استاندارد طلایی برای تشخیص سرطان است. این روش شامل برداشت نمونه کوچکی از بافت مشکوک و بررسی آن زیر میکروسکوپ است. نمونهبرداری میتواند از طریق آندوسکوپی، جراحی یا با هدایت تصویربرداری (مانند سونوگرافی یا سیتیاسکن) انجام شود.
آزمایشهای مدفوع: این آزمایش میتواند نشانههای خونریزی میکروسکوپی در دستگاه گوارش را شناسایی کند که ممکن است ناشی از سرطان کولورکتال باشد.
اندوسونوگرافی : این روش ترکیبی از آندوسکوپی و سونوگرافی است که برای بررسی دقیقتر لایههای دیواره دستگاه گوارش و نواحی اطراف تومورها استفاده میشود.
آزمایشهای ژنتیکی: در مواردی که سابقه خانوادگی سرطانهای دستگاه گوارش وجود دارد، آزمایشهای ژنتیکی میتوانند به شناسایی خطر ابتلا و مدیریت بهتر بیماری کمک کنند.
لاپاراسکوپی تشخیصی: در این روش، یک دوربین کوچک از طریق برش کوچکی وارد شکم میشود تا پزشک بتواند ارگانهای داخلی را مشاهده کند. این روش بهویژه در بررسی گسترش سرطان در مراحل پیشرفته کاربرد دارد.
نتیجه گیری
هر یک از سرطانهای دستگاه گوارش میتواند علائم و علت متفاوتی داشته باشند. غربالگری منظم، توجه به علائم اولیه و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده نشانههای مشکوک، میتواند به تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر کمک کند.